از قلمروی من برو بیرون

پلنگها جانورانی ساکت و بی سر و صدا هستند و مخفی کارانه زندگی می کنند. این جانور بطور شگفت انگیزی در مناطقی که بعید به نظر می رسد جانوری با چنین جثه ای بتواند مخفی شود، می تواند خود را به سادگی ازنظرها پنهان نماید. غذای این جانور می تواند هر چیزی باشد، از سوسک تا اِلاند. در هر جایی می تواند پناه بگیرد، از بوته های پراکنده تا غارهای کوچک. در صحرای کالاهاری پلنگها در هر ۱۰ روز فقط یک بار برای نوشیدن آب به آبشخورها می آیند. با اینکه به نظر نمی رسد برای زندگی در برف سازگار باشند، در چین و روسیه پلنگ در دمای پایین تر از صفر درجه به مدت طولانی دوام می آورند. دو عامل اصلی برای پلنگها در هر جایی می تواند محدودکننده باشد: الف) حضور رقبا و ب) حضور انسان. در بسیاری از مناطق، پلنگها با طعمه خواران بزرگ جثه دیگر همزیست هستند. در آفریقا شیر و کفتار خالدار و در آسیا، ببر و سگ وحشی. همه این جانوران قادر به کشتن پلنگها و تصاحب لاشه شکارشان هستند، لذا به منظور همزیستی با این جانوران، پلنگها به انواعی از گریزگاه نیاز دارند. به علاوه، تا زمانیکه مورد آزار قرار نگرفته و امنیت دارند در نزدیکی انسانها می توانند زندگی نمایند. در ایران نیز گرگ ها را باید رقیب طبیعی اصلی این جانور به شمار آورد، بطوریکه دسته های گرگ در برخی مناطق مشاهده شده که به پلنگها حمله نموده و لاشه شکار آنرا ربوده اند.

پلنگ‌ها جزء جانورانی هستند که از محدوده ای بنام قلمرو در برابر سایر همنوعان خود دفاع می کنند. اندازه قلمرو پلنگ‌ها در شرایط عادی بین ۵ تا ۵۰ کیلومتر مربع در نوسان است؛ اما ممکن است از این مقدار هم فراتر رود. به طور کلی اندازه قلمروی پلنگ‌ها به عوامل مختلفی چون جنسیت، سن، غنی بودن محل زندگی از لحاظ طعمه و حضور یا عدم حضور شکارچیان بزرگ دیگر در آن بستگی دارد. پلنگ نری در منطقه حفاظت شده بافق یزد، طی ۶ ماه در سال ۱۳۸۶، محدوده ای به وسعت ۶۷۰۰۰ هکتار را تحت پوشش خود قرار داد که این یافته بواسطه وجود یک گردنبند مجهز به GPS روی گردن آن بدست آمد. در سال ۱۳۸۶ از پلنگ ماده ای نیز در اکثر بخشهای پارک ملی ۶۰۰۰ هکتاری ساریگل در نزدیکی شهرستان اسفراین که دوربین های تله ای در آن نصب شده بود، عکس گرفته شد. معمولا قلمرو نرها بزرگتر از ماده ها بوده و قلمرو چند ماده را در برمی گیرد.

پلنگ‌ها به طور مداوم به مرزهای این قلمرو سرکشی می‌کنند و با علائم و نشانه‌های مختلف سرتاسر مرزهای قلمروشان را نشانه گذاری می‌کنند. این علائم به دو گروه علائم بصری، علائم وابسته به بویایی و همچنین علائم صوتی تقسیم می‌شوند. علائم بصری شامل پشته کردن خاک، سرگین و همچنین در مناطق پر درخت، پنجه کشیدن بر روی درختان هستند. علائم وابسته به بویایی نیز شامل ادرار با حجم کم است که بر روی جای پنجه‌کشی روی درخت و بر روی محل پشته کردن خاک و یا روی قسمت‌های انتهایی گیاهان و بوته‌ها، اسپری می‌شود. غرش کردن نیز نوع دیگری از علائم صوتی است که به سایر پلنگها هشدار می دهد “از قلمرو من بیرون برو”، البته این اتفاق اگر در فصل جفتگیری رخ دهد برای دعوت از ماده ها نیز صورت می گیرد. گاهی اوقات پلنگ‌ها برای تاکید بیشتر از تلفیق این علائم استفاده می‌کنند. پلنگ‌ها به صورت مرتب حدود قلمروی خود را دائما‍ً مشخص می‌کنند و مسیرهای استراتژیک را از لحاظ طعمه مورد بررسی قرار داده و به این شکل تمام قلمرو را مورد بازدید قرار می‌دهد.

مطالب فوق توسط انجمن یوزپلنگ ایرانی گردآوری شده است