فصل جفت گیری کل و بز (بز کوهی)
مستندی کوتاه حیات وحش همدان
کل و بز
نام فارسی: کل و بز
نام علمی: Capra aegagrus
نام انگلیسی: Wild Goat
کَل و بُز گونهای از بز کوهی است. نرها که کَل نامیده میشوند، شاخهای بلند و شمشیر مانندی دارند. گسترهٔ زیستی این پستاندار از اروپا و آسیای صغیر تا آسیای میانه و خاورمیانه را شامل میشود.
این فیلم توسط محمد رونیاسی، مهراد مقدم و علی آوره ثبت و تدوین شده است.
فصل جفت گیری
در پاییز، که فصل جفتگیری است، گلههای کل و بز با هم مخلوط میشوند. در مناطق گرمسیر اوایل پاییز و در مناطق سردسیر اواخر پاییز جفتگیری شروع میشود که با شاخ زدن کلها به بوتههایی نظیر گون همراه است. در این فصل بوی مخصوصی از غدد واقع در قسمت زیرین ته دم نرها ترشح میشود. این بوی تند به علت محلول بودن در چربی و آغشته شدن موها با ادرار و عرق حیوان بسیار پایدار است و تا فصل بهار که موها تعویض میشوند باقی میماند. در فصل جفتگیری بین نرها جدالهای سختی در میگیرد. نرهای قویتر که شاخ بلندتری دارند حرمسرایی (متشکل از پنج تا ۱۵ ماده) تشکیل میدهند، کلها با ژستهای مختلف و نشان دادن شاخها سعی میکنند رقیب را مرغوب کنند، گاهی اوقات طرفین با بلند شدن روی پاها و در حال آمدن به پایین شاخها را محکم به هم میکوبند.
زندگی کل و بز
در مواردی حدود ۱۰ تا ۱۵ % از بزها به دلایل مختلف از جمله کمبودن تعداد کلها، آبستن نمیشوند. طول مدت بارداری ۱۵۰ تا ۱۶۰ روز است. در موقع زایمان، بزها به مناطق امن میروند. ۱ و اغلب ۲ و به ندرت ۳ بچه میزایند. در این زمان معمولاً تعداد زیادی لاشخور برای خوردن بقایای زایمان نظیر جفت بر بالای سر بزها پرواز میکنند (در سال ۱۳۷۵ متجاوز از ۱,۰۰۰ دال در محل چشمه گردو واقع در پارک ملی بمو در زمان زایمان بزها مشاهده گردید). بچهها بعد از یکی دو روز قادر به تعقیب مادر خود در صخرهها هستند. وزن بزغالهها حدود ۳ تا ۴ کیلوگرم است و تا ۴–۵ ماهگی از شیر مادر تغذیه کرده و بعد از حدود ۲ تا ۳ سال بالغ میشوند. رنگ نوزادان خاکستری مایل به زرد است و در ناحیه صورت و جلوی پاها موهای تیره دارند. طول شاخ در بزغالهها از گوشها کوتاهتر است. کلوبزها یکی از اجداد بزهای اهلی هستند و قادرند با هم جفتگیری و تولیدمثل کنند.